Wścieklizna u psa to śmiertelna choroba zakaźna. Atakuje układ nerwowy wszystkich ssaków. W Polsce szczepienie psów przeciwko wściekliźnie jest obowiązkowe. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy i jak chronić swojego pupila.
Czym jest wścieklizna u psa?
Wścieklizna to bardzo groźna choroba. Wywołuje ją wirus neurotropowy. Należy on do rodziny Rhabdoviridae. Atakuje nerwy obwodowe zwierzęcia. Powoduje zmiany zapalne w mózgu. Choroba niemal zawsze kończy się zgonem. Wścieklizna u zwierząt domowych jest rzadkością w Polsce. Mimo to nadal stanowi poważne zagrożenie.
Wścieklizna jest chorobą zoonotyczną. Oznacza to, że przenosi się na ludzi. Stanowi poważne zagrożenie dla życia człowieka. Choroba jest znana człowiekowi od kilku tysięcy lat. Nie istnieje skuteczny lek na wściekliznę. Jedyną szansą jest szybka profilaktyka po kontakcie.
Czy wścieklizna u psa jest uleczalna?
Nie, wścieklizna u psa jest chorobą nieuleczalną. Po pojawieniu się objawów zawsze kończy się śmiercią. Chore zwierzę musi zostać uśpione. Nie istnieje skuteczny lek na wściekliznę u psa.
Jak dochodzi do zakażenia wścieklizną?
Wirus wścieklizny przenosi się głównie przez ślinę. Zakażone zwierzę przekazuje wirusa. Najczęstsza droga zakażenia to pogryzienie. Wirus znajduje się w ślinie chorego zwierzęcia. Kontakt śliny z otwartą raną lub błoną śluzową może prowadzić do zarażenia. Zarażenie może nastąpić także w przypadku zadrapania pazurem. Głaskanie chorego zwierzęcia z otwartą raną też jest ryzykowne. Wirus może przenieść się przez kontakt ze śliną lub tkanką mózgową chorego zwierzęcia. Zakażenie może zdarzyć się drogą powietrzną. Dzieje się tak głównie od nietoperzy. Wirus przenosi się kropelkowo i pyłowo.
Głównym źródłem infekcji są dzikie zwierzęta. Należą do nich lisy, szopy, łasice i dzikie koty. W Polsce rezerwuarem wirusa są lisy rudy i nietoperze. Nosicielami wirusa są także kuny, jenoty, zajęczaki i gryzonie. Zarażenie najczęściej następuje przez kontakt ze śliną zarażonego zwierzęcia. Mogą to być lisy, nietoperze lub inne psy.
Czy szczeniak może mieć wściekliznę?
Tak, szczenięta mogą zarazić się wścieklizną. Wymagają one szczepień ochronnych. Obowiązkowe szczepienie psa szczenięcia powinno się wykonać po ukończeniu 3 lub 4 miesiąca życia.
Okres inkubacji wścieklizny
Okres inkubacji to czas od zakażenia do wystąpienia objawów. Okres wylęgania wścieklizny to 20-90 dni. Czas inkubacji może trwać od kilku dni do ponad roku. Najczęściej trwa 6-8 tygodni. U psów i kotów zwykle wynosi około miesiąca. Rozwój choroby trwa od kilku dni do nawet roku. Zależy to od przebiegu i miejsca zakażenia. Wirus atakuje układ nerwowy. Dotarcie do mózgu trwa od 2 do 8 tygodni. Po kontakcie z wirusem choroba może nie rozwijać się przez wiele miesięcy. Objawy pojawiają się później. Po zakażeniu wirusem pies może nie wykazywać objawów przez okres wylęgania. Mimo to jest już zaraźliwy.
Objawy wścieklizny u psa – jak ją rozpoznać?
Objawy wścieklizny u psa mogą rozwijać się przez wiele tygodni. Mogą rozwijać się nawet przez miesiące. Pierwsze objawy to brak apetytu i gorączka. Pojawiają się też wymioty i świąd. Zmiana zachowania jest częstym wczesnym objawem. Zwierzęta mogą przejawiać niespecyficzne objawy. Może to być agresja lub lękliwość. Objawy mogą pojawić się od 2 do 14 dni od zarażenia. Po wystąpieniu pierwszych objawów choroba jest nieuleczalna. Prowadzi do śmierci w ciągu kilku dni lub godzin.
U psów wścieklizna przebiega w trzech fazach. Są to faza prodromalna, faza szału i faza paraliżu. Objawy mogą obejmować zmiany zachowania. Występują też zaburzenia neurologiczne. Problemy z układem oddechowym również się pojawiają. U psa najczęściej występują: włóczęgostwo, ślinotok, opadanie żuchwy, zez, niedowłady kończyn. Objawy u psów obejmują gorączkę i zmęczenie. Pojawia się agresja, drżenia, światłowstręt i wodowstręt. Charakterystyczny jest paraliż mięśni pyska. Występuje ślinotok i piana na pysku. Wścieklizna u psa objawiać się może również świądem skóry. Świąd pojawia się w miejscu ugryzienia. Może wystąpić zez bądź rozszerzone źrenice.
Faza prodromalna
Pierwsza faza objawia się zmianą zachowania. Zwierzę może stać się agresywne. Może też stać się nadmiernie spokojne. Pies może być osowiały lub pobudzony. Zmienia się jego nastawienie do otoczenia. Może wykazywać niepokój lub lękliwość. Objawy są często niespecyficzne. Mogą przypominać inne choroby.
Faza szału
W fazie szałowej zwierzęta są nieprzewidywalne. Reagują gwałtownie na bodźce. Światło, dotyk i dźwięki wywołują silne reakcje. Pies może wykazywać wzmożoną agresję. Może gryźć i atakować bez powodu. Włóczęgostwo jest typowe dla tej fazy. Pies może uciekać z domu. Może atakować inne zwierzęta i ludzi. Pojawia się nadmierne ślinienie. Często występuje piana na pysku.
Faza paraliżu
Końcowa faza objawia się porażeniem. Dotyczy to mięśni i nerwów. Pies ma trudności w przełykaniu. Powoduje to wodowstręt. Opadanie żuchwy jest charakterystyczne. Może wystąpić zez i niedowłady kończyn. Porażenie krtani prowadzi do uduszenia. Śmierć u psa zwykle następuje przez uduszenie. Choroba trwa od tygodnia do kilku dni. Kończy się śmiercią zwierzęcia.
Diagnoza i leczenie
Rozpoznanie opiera się na obserwacji klinicznej. Badania laboratoryjne są kluczowe. Wykonuje się badania na obecność wirusa. Materiał pobiera się ze ślinianek lub mózgu zwierzęcia. Badania potwierdzające chorobę pobierane są z mózgu. Pobiera się je ze ślinianek zwierzęcia. W przypadku objawów choroby u psa konieczna jest izolacja. Trzeba skontaktować się z lekarzem weterynarii. Wścieklizna jest chorobą nieuleczalną. Po wystąpieniu objawów leczenie jest niemożliwe. Jedyną opcją jest eutanazja. Chore zwierzę musi zostać uśpione.
Obowiązkowe szczepienia przeciwko wściekliźnie
W Polsce szczepienie psa przeciw wściekliźnie jest obowiązkowe. Obowiązek ten wprowadzono w 1948 roku. Od 2002 roku szczepienia psów są obowiązkowe w Polsce. Obowiązkowe szczepienie psa szczenięcia powinno się wykonać po ukończeniu 3. miesiąca życia. Powinno być wykonane w ciągu 30 dni. Następnie należy powtarzać szczepienia co 365 dni. W Polsce szczepienie jest obowiązkowe. Wykonywane jest co 12 miesięcy. Obowiązkowe szczepienia psów przeciwko wściekliźnie stanowią kluczową formę ochrony. Mimo zmniejszenia liczby przypadków choroba nadal stanowi zagrożenie w Polsce. W Polsce rocznie odnotowuje się kilkanaście przypadków choroby u zwierząt. Szczepienia przeciwko wściekliźnie są kluczowym środkiem zapobiegawczym. Są obowiązkowe w wielu krajach. Szczepienie psa w Polsce kosztuje średnio 50 zł.
Szczepienie staje się ważne po 21 dniach od podania. Regularne szczepienia są niezbędne. Chronią psa i społeczność. Najskuteczniejszą metodą ochrony jest szczepienie profilaktyczne. W Polsce od 2021 roku wprowadzono obowiązkowe szczepienia kotów. Dotyczy to wybranych regionów.
Czy szczepiony pies może zarazić się wścieklizną?
Szczepienie znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia. Zaszczepiony pies ma silniejszą odporność. Pełna ochrona pojawia się po 21 dniach od szczepienia. Regularne powtarzanie szczepień jest kluczowe dla utrzymania odporności.
Co zrobić w przypadku pogryzienia?
W przypadku pogryzienia przez psa należy działać szybko. Natychmiast przemyj ranę. Użyj wody z mydłem. Niezwłocznie udaj się do lekarza. Zgłoś incydent do odpowiednich służb. W przypadku podejrzenia wścieklizny u psa, skontaktuj się z weterynarzem. Nie zbliżaj się do zwierzęcia. Obserwacja psa pogryzionego trwa 15 dni. Jeśli zwierzę przeżyje ten okres, jest uznawane za zdrowe. W przypadku pogryzienia przez podejrzane zwierzę, podaje się człowiekowi anatoksynę. Rozpoczyna się terapię poekspozycyjną. W przypadku pogryzienia, pies musi być odizolowany. Jest obserwowany pod kątem objawów wścieklizny. Obserwacja psa w kierunku wścieklizny trwa 15 dni.
Wścieklizna w Polsce
W Polsce choroba ta jest zwalczana z urzędu. Obowiązkowe jest szczepienie psów przeciwko niej. Mimo wysiłków prewencyjnych w Polsce wciąż notuje się przypadki choroby. Na chorobę w Polsce w 1992 roku zanotowano 3084 przypadki. W ubiegłym roku zanotowano 11 przypadków wścieklizny w Polsce. Z tego 10 u nietoperzy i 1 u lisa. W 2021 roku na Mazowszu wykryto ponad 100 przypadków wścieklizny. Od początku 2022 roku było 109 przypadków. Wzrost przypadków wścieklizny na Mazowszu odnotowano w 2022 i 2023 roku. W Polsce rocznie szczepionych jest około 8 tysięcy ludzi. Szczepienia wykonuje się po pogryzieniu przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę. W Polsce od 1985 do 2006 odnotowano 3 przypadki zachorowania na wściekliznę u ludzi. Rocznie przeprowadza się około 10 tysięcy szczepień poekspozycyjnych.
W Polsce rezerwuarem wirusa są lisy rudy i nietoperze. Nosicielami wirusa są dzikie zwierzęta. Należą do nich lisy, kuny, jenoty, zajęczaki i gryzonie. Dzikie zwierzęta są szczepione. Stosuje się zrzuty szczepionek z samolotów. Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach zajmuje się badaniami. Zakład Higieny Weterynaryjnej prowadzi diagnostykę. Obszary zagrożone wścieklizną są wyznaczane. Dzieje się to wokół miejsca znalezienia chorego zwierzęcia. Ostrzeżenia i tablice informują o obszarach zagrożonych.
Wścieklizna a zagrożenie dla człowieka
Wścieklizna jest chorobą zoonotyczną. Przenosi się na ludzi ze zwierząt. Choroba jest nieuleczalna dla człowieka. Stanowi poważne zagrożenie dla życia. Na świecie co roku umiera na nią nawet 5 tysięcy osób. Na świecie rocznie umiera 59 tys. ludzi. Głównie w Indiach, w krajach azjatyckich i afrykańskich. Według szacunków WHO rocznie umiera na świecie od 30 000 do 70 000 ludzi. Wścieklizna psów wywołuje około 55 000 zgonów rocznie wśród ludzi. Większość tych zgonów występuje w Azji i Afryce. Najczęściej giną najbiedniejsi mieszkańcy wsi oraz dzieci. U ludzi objawy to zmiana zachowania. Pojawia się ból głowy i gorączka. Występują drgawki, omamy, ślinienie się i niepokój. Śmiertelność po wystąpieniu objawów wynosi prawie 100%.
„Wścieklizna to śmiertelna choroba zakaźna, która atakuje wszystkie ssaki, na wszystkich kontynentach.”
„Wścieklizna to jedno z najniebezpieczniejszych schorzeń układu nerwowego.”
Jak chronić psa przed wścieklizną?
Najważniejsza jest profilaktyka. Regularne szczepienie psów przeciwko wściekliźnie jest kluczowe. Unikaj kontaktu z dzikimi zwierzętami. Szczególnie ostrożny bądź wobec lisów i nietoperzy. Zachowaj ostrożność podczas spacerów na terenach leśnych. Prowadź psa na smyczy. Unikaj puszczania psa samopas. Obserwuj zachowanie zwierząt. Zgłaszaj nietypowe zachowanie i przypadki pogryzień. Zabezpieczaj zwierzęta przed ugryzieniami. Unikaj kontaktu z chorymi zwierzętami. Właściciele powinni prowadzić psy na smyczy. Unikaj spacerów po lesie. Kotów także należy szczepić na wściekliznę. Jest to zgodne z rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego. Unikaj kontaktu z dzikimi zwierzętami. Szczególnie unikaj nietoperzy. Zabezpieczaj zwierzęta przed ugryzieniami. Unikaj kontaktu z chorymi zwierzętami.
- Regularnie szczep psa przeciwko wściekliźnie.
- Unikaj kontaktu z dzikimi zwierzętami.
- Obserwuj zachowanie pupila i reaguj na niepokojące objawy.
- Natychmiast zgłaszaj podejrzenie wścieklizny do weterynarza.
- Zgłaszaj przypadki wścieklizny do powiatowego lekarza weterynarii.
- Używaj smyczy podczas spacerów w nieznanych rejonach.
Wścieklizna u psa jest chorobą, której nie powinniśmy bagatelizować.
Jak często szczepić psa na wściekliznę?
W Polsce szczepienie psa na wściekliznę jest obowiązkowe. Należy je powtarzać nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Pierwsze szczepienie wykonaj po ukończeniu przez psa 3 lub 4 miesiąca życia.
Przepisy prawa dotyczące wścieklizny
W Polsce obowiązują przepisy dotyczące wścieklizny. Ustawa z dnia 11 marca 2004 o ochronie zdrowia zwierząt reguluje te kwestie. Obowiązkowe szczepienia psów są wymogiem prawnym. Powinny być wykonane w ciągu 30 dni od ukończenia 3. miesiąca życia. Następnie co 365 dni. Obowiązek szczepień dotyczy wszystkich właścicieli psów. Chroniąc swojego psa, chronisz też siebie. Wścieklizna to choroba nieuleczalna i śmiertelna. Groźna jest dla ludzi i zwierząt. Obowiązkowe szczepienie psów jest prawnie wymagane. Wszyscy opiekunowie psów muszą o tym pamiętać.
W przypadku pogryzienia przez psa, obowiązuje obserwacja. Obserwacja trwa 15 dni. Jest wykonywana pod nadzorem weterynarza. Jeśli pies przeżyje ten okres, nie jest zarażony wścieklizną. Zgłaszanie przypadków wścieklizny jest obowiązkowe. Należy powiadomić powiatowego lekarza weterynarii. Przestrzeganie przepisów prawa jest kluczowe.
Równie ciekaw