Ciąża urojona u suki to częste zjawisko. Wyjaśniamy jej przyczyny, objawy i sposoby postępowania. Dowiedz się, jak pomóc swojemu psu w tym trudnym czasie.
Czym jest ciąża urojona u psa?
Ciąża urojona to stan fizjologiczny. Występuje u niewysterylizowanych suk. Suka wykazuje objawy ciąży, choć nie doszło do zapłodnienia. Nazywa się ją też ciążą rzekomą lub fałszywą. To naturalny element cyklu rozrodczego suki. Zjawisko to jest powszechne u tego gatunku zwierząt. Ciąża urojona nie jest chorobą. Opiera się na stanie hormonalnym suczki. Dotyczy zwierząt w każdym wieku. Nie wykazuje predyspozycji rasowych, choć niektóre źródła podają wyższą podatność jamników. Około połowa samic psów doświadczy jej w życiu. Niektóre źródła mówią nawet o 70-90% suk. Ciąża urojona nie wiąże się z zaburzeniami rozrodczymi. Nie powoduje też ropomacicza ani bezpłodności.
Czy ciąża urojona u psa jest niebezpieczna?
Sama ciąża urojona nie jest chorobą. Jest to stan fizjologiczny. Jednak może prowadzić do powikłań. Należą do nich zapalenie gruczołów mlekowych. Zwiększa też ryzyko nowotworów sutka przy nawracających epizodach.
Przyczyny ciąży urojonej u suki
Ciąża urojona wynika ze zmian hormonalnych. Zachodzą one po okresie cieczki. Cykl płciowy suki obejmuje cztery etapy. Są to proestrus, estrus, diestrus i anestrus. Ruja właściwa (estrus) trwa przeciętnie 9 dni. Po zakończeniu rui następuje faza diestrus. Trwa ona około dwóch miesięcy. W tej fazie powstaje ciałko żółte. Produkuje ono progesteron. Organizm suki jest hormonalnie w ciąży. Dzieje się tak niezależnie od zapłodnienia. Pod koniec diestrus poziom progesteronu spada. To wywołuje wzrost prolaktyny. Prolaktyna odpowiada za rozwój gruczołów mlekowych. Powoduje także laktację. Ten mechanizm nie jest do końca poznany. U suk nieciężarnych progesteron obniża się wolniej. Wzrasta wtedy prolaktyna. To objawia się jako ciąża urojona. Czasem niedoczynność tarczycy wpływa na poziom prolaktyny. Zabieg usunięcia jajników w okresie porujowym też może wywołać objawy. Niesterylizowane suki mają większe ryzyko. Suki kontaktujące się ze szczeniętami również.
Jakie hormony odpowiadają za ciążę urojoną?
Za ciążę urojoną odpowiadają głównie progesteron i prolaktyna. Spadek progesteronu po cieczce powoduje wzrost prolaktyny. Ten hormonalny brak równowagi wywołuje objawy.
Objawy ciąży urojonej u psa
Objawy pojawiają się zwykle 4-8 tygodni po cieczce. Mogą wystąpić w ciągu 3 do 14 tygodni po rui. Obejmują zmiany fizyczne i behawioralne. Zmiany fizyczne to powiększenie gruczołów sutkowych. Może pojawić się wydzielina mleczna. Czasami występuje obrzęk sromu. Może być widoczny żółtawy śluz z pochwy. Suczka może mieć zmienny apetyt. Niekiedy pojawiają się wymioty. Możliwy jest przyrost wagi. Czasami temperatura spada. Zmiany behawioralne są bardzo charakterystyczne. Suka może budować gniazdo. Wykazuje zachowania opiekuńcze. Często opiekuje się zabawkami. Może traktować je jak szczenięta. Może być bardziej przywiązana. Niekiedy staje się ospała. Czasem pojawia się nerwowość. Może wystąpić agresja. Suczka może popiskiwać. Bywa nadmiernie troskliwa. Często nadmiernie liże sutki. Może też ssać gruczoły. Objawy przypominają zwiastuny porodu. Nie muszą one występować po każdej rui.
Typowe objawy behawioralne i fizyczne:
- Wicie gniazda z koców lub zabawek.
- Opieka nad zabawkami lub innymi przedmiotami.
- Powiększenie gruczołów mlecznych (sutków).
- Produkcja mleka lub innej wydzieliny z sutków.
- Zmiany apetytu (wzrost lub spadek).
- Wymioty.
- Niepokój, nerwowość lub drażliwość.
- Ospałość, niechęć do aktywności.
- Agresja w obronie „gniazda” lub zabawek.
- Nadmierne lizanie lub ssanie sutków.
- Obrzęk sromu.
- Wypływ żółtawego śluzu z pochwy.
Czy powiększone sutki zawsze oznaczają ciążę urojoną?
Powiększenie sutków jest typowym objawem. Może jednak wskazywać też na inne problemy. Zawsze skonsultuj to z weterynarzem. Potwierdzi on diagnozę.
Jak długo trwa ciąża urojona u psa?
Czas trwania jest różny. Zwykle objawy ustępują samoistnie. Trwa to zazwyczaj od 2 do 4 tygodni. Niektóre źródła podają 14-21 dni. Inne wspominają o 2-3 tygodniach. Czasem objawy utrzymują się dłużej. Może to być kilka tygodni. Długość jest indywidualna dla każdej suki. Bez leczenia objawy miną po 2-3 tygodniach. Zastosowanie farmakoterapii skraca ten czas. Leki mogą pomóc w ciągu 5-10 dni. Objawy mogą ustąpić w ciągu 1 tygodnia. Dzieje się tak po podaniu kabergoliny lub bromokryptyny. Ciąża urojona może trwać dłużej. Dzieje się tak po sterylizacji w okresie porujowym. Może też trwać dłużej, gdy zabieg wykonano w trakcie ciąży urojonej.
Czy ciąża urojona zawsze przechodzi sama?
Tak, objawy zwykle ustępują naturalnie. Trwa to od 2 do 4 tygodni. Jednak w nasilonych przypadkach potrzebne jest leczenie. Konsultacja z weterynarzem jest zawsze wskazana.
Diagnoza i postępowanie z suką w ciąży urojonej
Podejrzewasz ciążę urojoną? Skonsultuj się z weterynarzem. Lekarz przeprowadzi badanie fizyczne. Oceni stan gruczołów mlekowych. Zbada też narządy rozrodcze. Wykluczy prawdziwą ciążę. Może zlecić badania obrazowe. Należy do nich USG jamy brzusznej. Badanie ultrasonograficzne pomoże wykluczyć ciążę. Badanie radiologiczne też może być pomocne. Czasem wykonuje się badania laboratoryjne. Oznaczenie poziomu progesteronu we krwi jest możliwe. Może to precyzyjnie określić dzień owulacji. Pomaga też monitorować cykl. Badania laboratoryjne mogą wykluczyć inne schorzenia. Weterynarz monitoruje zachowanie suki. Diagnoza bywa trudna. Wymaga specjalisty. Należy wykluczyć inne przyczyny. Należą do nich powiększenie gruczołów mlekowych. Trzeba też wykluczyć powiększenie jamy brzusznej.
Co robić w trakcie ciąży urojonej?
- Zapewnij suce spokój i bezpieczeństwo.
- Unikaj stresu.
- Zwiększ aktywność fizyczną. Długie spacery są pomocne.
- Zajmij suczce głowę zabawami. Polecane są zabawy węchowe.
- Ogranicz podaż pokarmu. Zmień dietę na niskokaloryczną/niskobiałkową. Podawaj mniejsze, częstsze porcje.
- Nie odciągaj mleka. To stymuluje laktację.
- Minimalizuj stymulację gruczołów sutkowych. Nie głaszcz brzucha i sutków.
- Zabraniaj suce lizania sutków. Możesz użyć kołnierza elżbietańskiego. Fartuszek z podkładem też pomaga.
- Schowaj przedmioty, które suka traktuje jak szczenięta. Uniemożliwiaj budowanie gniazda.
- Monitoruj stan gruczołów mlekowych. Obserwuj zachowanie suki.
Leczenie ciąży urojonej u psa
Leczenie zależy od nasilenia objawów. Łagodne przypadki często nie wymagają leczenia. Ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni. W nasilonych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne. Polega na podawaniu leków. Leki te hamują wydzielanie prolaktyny. Należą do nich kabergolina i bromokryptyna. Leki te są skuteczne. Objawy mogą ustąpić w ciągu tygodnia. Terapia trwa zwykle od 5 do 10 dni. Podawanie bromokryptyny może mieć skutki uboczne. Należą do nich wymioty i spadek apetytu. Weterynarz może zalecić leki uspokajające. Czasem stosuje się leki moczopędne. Naturalne sposoby skracania objawów obejmują zwiększenie aktywności fizycznej. Ograniczenie jedzenia także może pomóc. Nigdy nie podawaj leków bez konsultacji z weterynarzem.
Kiedy konieczne jest leczenie farmakologiczne?
Leczenie farmakologiczne jest potrzebne przy nasilonych objawach. Dotyczy to silnej laktacji. Pomaga przy znaczących zmianach behawioralnych. Weterynarz oceni stan suki i zaleci odpowiednie leki.
Zapobieganie ciąży urojonej u psa
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania jest sterylizacja. Polega na usunięciu jajników i macicy. Zabieg ten eliminuje źródło hormonów. Zapobiega nawrotom ciąży urojonej. Rekomenduje się wykonanie zabiegu. Powinien nastąpić w okresie anestrus. To czas ciszy hormonalnej. Zwykle około 2 miesięcy po zakończeniu cieczki. Sterylizacja wykonana w fazie diestrus może ujawnić objawy. Dzieje się tak szczególnie u suk. Dotyczy to tych, które miały już epizody ciąży urojonej. Usunięcie jajników i macicy w okresie anoestrus zapobiega nawrotom. Jedyną metodą na uniknięcie ciąży urojonej jest sterylizacja. U suk nieprzeznaczonych do rozrodu rozważ trwały zabieg operacyjny (kastracja). Blokada hormonalna za pomocą gestagenów jest opcją czasową. Efekt utrzymuje się kilka miesięcy.
Sterylizacja przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Zapobiega ropomaciczu. Zmniejsza ryzyko nowotworów gruczołu mlekowego. Nowotwory sutka są częste u suk. Sterylizacja przed pierwszą cieczką minimalizuje to ryzyko. Obowiązek sterylizacji dotyczy zwierząt w schroniskach. Ustawodawstwo (Ustawa o ochronie zwierząt) promuje kontrolę rozrodu.
Kiedy najlepiej wysterylizować sukę, aby uniknąć ciąży urojonej?
Najlepiej wykonać sterylizację w okresie anestrus. To czas między cieczkami. Zwykle 2-3 miesiące po ostatniej rui. Wtedy poziom hormonów jest niski. Minimalizuje to ryzyko wystąpienia objawów po zabiegu.
Powikłania ciąży urojonej
Ciąża urojona może prowadzić do powikłań. Należą do nich problemy zdrowotne. Najczęstsze to zakażenie gruczołów mlekowych. Może wystąpić zapalenie sutka. Gromadzenie mleka sprzyja infekcjom. Powikłania obejmują zapalenie skóry wokół gruczołów. W rzadkich przypadkach może rozwinąć się ropomacicze. Chociaż ciąża urojona sama w sobie go nie powoduje. Nawracające epizody zwiększają ryzyko. Zwiększa się ryzyko torbieli jajników. Najważniejsze powikłanie to nowotwory sutka. Ciąża urojona nie jest ich bezpośrednią przyczyną. Jednak zmiany hormonalne mogą sprzyjać ich rozwojowi. Powtarzające się ciąże urojone zwiększają ryzyko. Zapalenie mleka może prowadzić do bólu. Może wywołać gorączkę i sepsę. Może też spowodować brak apetytu. Wymaga to natychmiastowej pomocy weterynaryjnej. Zapalenie gruczołu mlekowego to poważny stan. Może prowadzić do uogólnienia stanu chorobowego. Sterylizacja zapobiega tym powikłaniom.
Najczęstsze powikłania ciąży urojonej:
- Zapalenie gruczołów mlekowych (mastitis).
- Zapalenie skóry wokół sutków.
- Ropomacicze (rzadko, ale ryzyko zwiększone przy nawracających epizodach).
- Torbiele jajników.
- Nowotwory gruczołu mlekowego (ryzyko wzrasta przy powtarzających się ciążach urojonych).
Wsparcie dla suki z ciążą urojoną
Właściciel odgrywa ważną rolę. Zapewnij suce spokój. Unikaj dodatkowego stresu. Zwiększ jej aktywność fizyczną. Długie spacery odwracają uwagę. Zabawy węchowe angażują umysł. Ogranicz dostęp do zabawek. Szczególnie tych piszczących. Mogą one wzmacniać instynkty macierzyńskie. Nie pozwalaj na budowanie gniazda. Chowaj koce i poduszki. Nie głaszcz suki po brzuchu. Nie masuj sutków. To stymuluje produkcję mleka. Zapewnij odpowiednią dietę. Czasem zaleca się dietę niskokaloryczną. Monitoruj stan zdrowia suki. Zwróć uwagę na gruczoły mlekowe. Każde niepokojące objawy skonsultuj z weterynarzem. Behawiorysta może pomóc. Pomoże w radzeniu sobie ze zmianami zachowania. Trener psów może zaproponować nowe formy aktywności. Wsparcie emocjonalne jest kluczowe. Pokaż suce, że jesteś jej oparciem. Nie ignoruj objawów. Mogą świadczyć o poważniejszych problemach.
Czy mogę usunąć zabawki, którymi suka się opiekuje?
Tak, zaleca się usunięcie przedmiotów. Szczególnie tych, które suka traktuje jak szczenięta. Pomaga to zmniejszyć nasilenie objawów behawioralnych.
Podsumowanie
Ciąża urojona to naturalny stan hormonalny. Dotyczy wielu niewysterylizowanych suk. Objawy są fizyczne i behawioralne. Zwykle ustępują samoistnie po kilku tygodniach. W nasilonych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania jest sterylizacja. Wykonana w odpowiednim czasie minimalizuje ryzyko. Zapobiega też poważnym powikłaniom zdrowotnym. Należą do nich zapalenie sutka i nowotwory. Odpowiednia opieka i wsparcie są ważne. Pomagają suce przejść przez ten okres. Zawsze konsultuj niepokojące objawy z weterynarzem. Monitoruj cykl rujowy suki. Dbaj o jej zdrowie i komfort. Odpowiedzialna opieka obejmuje kontrolę rozmnażania. Sterylizacja to ważny krok. Pomaga zapobiegać bezdomności zwierząt.
Równie ciekaw