Kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia psów. Przenoszą groźne choroby. Naucz się je rozpoznawać i bezpiecznie usuwać. Zabezpiecz swojego pupila przed pasożytami.
Co to jest kleszcz i gdzie go szukać?
Kleszcze to niewielkie pajęczaki. Żywią się krwią zwierząt i ludzi. Są to ektopasożyty. Oznacza to, że żyją na powierzchni żywiciela. Kleszcze dzielimy na trzy rodziny biologiczne. Są to kleszcze twarde (Ixodidae), miękkie (Argasidae) i Nuttalliellidae. Cykl życia kleszcza trwa zazwyczaj 2-3 lata. Składa się z czterech stadiów. Są to jajo, larwa, nimfa i osobnik dorosły.
Kleszcze spędzają 90% życia poza żywicielem. Mogą przetrwać bez jedzenia miesiące lub lata. Na meblach i w dywanach przeżyją do dwóch tygodni. Kleszcze stają się aktywne wraz z wyższymi temperaturami. Występują głównie od wiosny do jesieni. Potrzebują co najmniej 7°C. Łagodne zimy sprawiają, że są aktywne cały rok. Czatują na spodniej stronie liści i traw. Spotkasz je w lasach, na polach, w parkach i na trawnikach. Uwielbiają roślinność.
Jak wygląda kleszcz? Ma trójkątny, spłaszczony tułów. Posiada osiem nóg. Jego głowa jest mała z narządami gębowymi. Kolor waha się od ciemnobrązowego do czerwonobrązowego. Wbite w skórę wyglądają jak ciemne pieprzyki lub rodzynki. Mogą być malutkie jak ziarno sezamu. Kleszcz atakuje najczęściej okolice uszu i głowy. Szukaj go też na brzuchu i lędźwiach. Sprawdź pod obrożą i pod ogonem. Zajrzyj między palce i pod pachę. Czasem znajdziesz go nawet na powiekach.
Jak usunąć kleszcza u psa?
Najważniejszym krokiem jest szybkie usunięcie kleszcza. Zrób to natychmiast po zauważeniu. Nie czekaj, niezależnie od wielkości pasożyta. Możesz usunąć go samodzielnie. Możesz też poprosić o pomoc weterynarza. Ugryzienie kleszcza jest bezbolesne. Działa w nim środek znieczulający ze śliny. Kleszcz potrzebuje około 3 dni na pełne ukąszenie. Wtedy przenosi patogeny.
Nie usuwaj kleszcza palcami. Używaj odpowiednich narzędzi. Sprawdzą się specjalne szczypce, haczyki, pompki lub pęseta. Zlokalizuj kleszcza odchylając sierść. Delikatnie chwyć go tuż przy skórze. Wykręcaj go w jedną stronę. Kierunek nie ma znaczenia, ale bądź konsekwentny. Nie szarp i nie ściskaj odwłoka. Unikniesz urwania głowy. Nie stosuj tłuszczu, lakieru czy zapałek. Te metody są nieskuteczne i szkodliwe.
Po usunięciu kleszcza oczyść miejsce ukąszenia. Użyj wody z mydłem. Następnie zdezynfekuj je. Obserwuj miejsce ukąszenia przez kilka dni. Zaczerwienienie i obrzęk są normalne. Zazwyczaj ustępują po kilku dniach. Jeśli kleszcza nie da się usunąć w całości, skonsultuj się z weterynarzem. Zgłoś się do weterynarza, jeśli kleszcz się urwie.
Czy kleszcz u psa może znajdować się pod skórą?
Kleszcz może być pod skórą psa. Jest to rzadkie zjawisko.
Jak szybko rośnie kleszcz u psa?
Kleszcz powiększa swoje ciało kilkaset razy. Dzieje się to po napełnieniu krwią.
Guzek lub rumień po kleszczu – czy to normalne?
Po ukąszeniu kleszcza może pojawić się guzek. Jest to lokalna reakcja skórna. To naturalna reakcja organizmu na obce ciało. Kleszcz wprowadza ślinę do skóry. Ślina zawiera substancje drażniące. Są tam środki znieczulające i antykoagulanty. Proces gojenia rany powoduje powstanie guzka. Guzek może być zaczerwienieniem lub opuchlizną. Czasem to tylko zgrubienie w miejscu wkłucia.
Większość pokleszczowych guzków ustępuje samoistnie. Zwykle dzieje się to w ciągu 14 dni. Okres dwóch tygodni po usunięciu jest kluczowy. Obserwuj guzek w tym czasie. Guzki mogą być zmianami zapalnymi. Czasem są wypełnione treścią. Mogą być też zmianami zdegenerowanymi tkankami. Obecność guzka nie oznacza zakażenia.
Rumień po kleszczu to zaczerwienienie i obrzęk. Występuje w miejscu ukąszenia. Może pojawić się w ciągu kilku godzin lub dni. To reakcja immunologiczna organizmu. Objawy rumienia to dyskomfort i ból. Zwykle ustępują samoistnie po kilku dniach.
Zgłoś każdą zmianę skórną weterynarzowi.
Kiedy należy udać się do weterynarza z guzkiem? Konsultacja jest konieczna, gdy guzek się powiększa. Zaniepokoić powinna też zmiana koloru skóry. Widoczna ropa wskazuje na infekcję. Nie wyciskaj ropnia samodzielnie. Nie drap miejsca ugryzienia. Unikaj samodzielnego gryzienia i lizania miejsca ukąszenia przez psa.
Objawy chorób odkleszczowych u psa
Ukąszenie kleszcza niesie ryzyko poważnych chorób. Kleszcze przenoszą bakterie, wirusy i pierwotniaki. Objawy chorób mogą pojawić się szybko. Czasem to kilka dni po ukąszeniu. Czasem pojawiają się tygodnie lub miesiące później. Obserwuj psa po każdym spacerze. Pierwsze objawy po usunięciu kleszcza to obrzęk i zaczerwienienie. Mogą wystąpić brak apetytu, gorączka, trudności z oddychaniem i apatia. Te objawy mogą wskazywać na choroby odkleszczowe.
W Polsce obecnych jest pięć gatunków kleszczy. Mogą przenosić wiele chorób. Choroby odkleszczowe u psów to m.in. babeszjoza i borelioza. Występują też anaplazmoza, erlichioza i hepatozoonoza. Rzadsze to odkleszczowe zapalenie mózgu i bartoneloza. Dirofilarioza i Mycoplasma również są przenoszone przez kleszcze.
Najczęstsze choroby przenoszone przez kleszcze
Babeszjoza jest śmiertelnie niebezpieczna. Wywołuje ją pierwotniak Babesia canis. Prowadzi do anemii i uszkodzeń narządów. Może doprowadzić do śmierci w kilka dni. Objawy to osłabienie, apatia, brak apetytu i gorączka. Występuje senność, krwiomocz, wymioty i żółtaczka. Błony śluzowe stają się blade. Może uszkadzać nerki, wątrobę, trzustkę. Prowadzi do niewydolności wielonarządowej. Czas inkubacji to do 3 tygodni.
Borelioza to jedna z najgroźniejszych chorób. Występuje u psów i ludzi. Wywołują ją krętki Borrelia burgdorferi. Inkubacja trwa 2-5 miesięcy. Może mieć charakter nawrotowy. Często przebiega bezobjawowo. Według statystyk 95% zakażonych psów przechodzi ją bezobjawowo. Objawy to zapalenie stawów i kulawizna. Występuje gorączka, zapalenie mięśnia sercowego i nerek. Możliwe są bloki sercowe i powiększenie węzłów chłonnych. Mogą pojawić się objawy neurologiczne. Nieleczona prowadzi do poważnych powikłań, w tym śmierci.
Anaplazmoza pojawia się 1-2 tygodnie po ugryzieniu. Objawy to gorączka, wymioty, sztywność mięśni. Może przebiegać bezobjawowo lub ostro. Występuje powiększenie węzłów chłonnych, biegunka i obrzęk kończyn. Możliwe jest nadmierne pragnienie i napięty brzuch. Występuje kulawizna i senność. Anaplazmoza może mieć poważne skutki. Niewyleczona prowadzi do śmierci.
Erlichioza wywoływana jest przez Ehrlichia canis. Może mieć postać przewlekłą, ostrą lub utajoną. Objawy pojawiają się od 4 dni do 3 lat od zakażenia. Występuje apatia, gorączka i powiększenie węzłów chłonnych. Możliwe są wybroczyny, krwawienia i wymioty. Choroba może prowadzić do anemii i utraty apetytu. Niewyleczona może doprowadzić do śmierci.
Hepatozoonoza jest mniej znana. Może być przeniesiona przez zjedzenie zakażonego kleszcza. Możliwe jest zjedzenie martwego zwierzęcia z hepatozoonozą. Objawy to gorączka, apatia i sztywny chód. Występuje ropny wypływ z worków spojówkowych.
Odkleszczowe zapalenie mózgu wywołuje wirus Flavivirus. Zwykle jest śmiertelne u psów. Można przeżyć nawet po 12 miesiącach leczenia.
Bartoneloza wywołują bakterie Bartonella. Charakteryzuje się agresją i drgawkami. Występują silne bóle stawów. Może przebiegać bezobjawowo. Czasem powoduje choroby serca i zapalenie wsierdzia.
Dirofilarioza wywołują nicienie D. immitis. Może być śmiertelna. Objawy to kaszel, duszność, osłabienie. Występują obrzęki.
Mycoplasma u psów powoduje apatię i osłabienie. Występuje wysoka temperatura. Błony śluzowe stają się blade.
Leczenie i diagnostyka chorób odkleszczowych
Rokowania w chorobach odkleszczowych zależą od szybkości. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie. Ważne jest podjęcie leczenia. Szybka i dokładna diagnostyka jest niezbędna. Pozwala rozpocząć odpowiednie leczenie. Poprawia rokowania dla psa. Diagnostyka obejmuje testy krwi i mikroskopię. Biopsja jest prostym zabiegiem. Pomaga potwierdzić diagnozę guzka.
Leczenie chorób odkleszczowych polega na podawaniu antybiotyków. Czasem stosuje się leki przeciwpasożytnicze. Często wspomaga się je płynoterapią. Podaje się też leki sterydowe. Leczenie babeszjozy to leki przeciwzapalne, antybiotyki, witaminy i płyny. Leczenie boreliozy opiera się na antybiotykoterapii. Trwa ona około 4 tygodni. Choroba może jednak wrócić. Śmiertelność jest związana z powikłaniami. Wynika też z niedoleczonych chorób.
Jak chronić psa przed kleszczami?
Profilaktyka to najlepsza ochrona. Obejmuje stosowanie preparatów. Dostępne są obroże, wylewki spot-on i tabletki. Stosuje się też opryski i spraye odstraszające. Preparaty zawierają substancje biobójcze i odstraszające. Są to np. fipronil, permetryna, imidaklopryd, izoksazoliny. Krople spot on podaje się co 3-4 tygodnie. Tabletki działają około 3 miesięcy. Obroże przeciwkleszczowe nie powinny być stosowane u szczeniąt poniżej 7 tygodni.
Można zastosować szczepienie przeciwko boreliozie. Kosztuje około 70 zł. Zaleca się je psom powyżej 12 tygodni. Pierwszą dawkę podaje się 14-21 dni po 12 tygodniu. Szczepienie nie daje całkowitej ochrony. Zmniejsza jednak ciężkość przebiegu choroby. Używaj rekomendowanych przez weterynarza preparatów ochronnych.
Ochronę stosuj przez cały rok. Kleszcze są aktywne nawet zimą. Regularnie sprawdzaj sierść psa po spacerach. Oglądaj psa w najbardziej zagrożonych obszarach. Unikaj wysokich traw i zarośli. Są to miejsca wysokiego ryzyka. Zabezpiecz ogród kosząc trawnik. Usuwaj zarośla. Stosuj naturalne repelenty. Sadź rośliny odstraszające.
Kiedy zacząć zabezpieczać psa przed kleszczami?
Zabezpieczaj psa od lutego do października. Ze względu na łagodne zimy, ochrona powinna być całoroczna.
Domowe sposoby na kleszcze – czy są skuteczne i bezpieczne?
Stosowanie domowych sposobów może być ryzykowne. Podawanie psu czystka nie ma potwierdzonej skuteczności. Czosnek i cebula są toksyczne dla psów. Nie powinny być stosowane jako odstraszacze. Zioła takie jak mięta czy lawenda mogą drażnić psa. Nie odstraszają skutecznie kleszczy.
Oleje eteryczne mogą być stosowane. Należą do nich olejki z drzewa herbacianego, goździków czy cytronelli. W dużych ilościach mogą być szkodliwe. Pies może je zlizywać. Olejek z czarnuszki siewnej jest silnie trujący dla kotów. Olejek z drzewa herbacianego trzeba rozcieńczyć wodą. Olejek eukaliptusowy jest skuteczny u psów. Może jednak uczulać. Olejek z drzewa herbacianego łagodzi zmiany skórne. Naturalne środki mogą być dodatkiem. Nie zastąpią weterynaryjnych preparatów. Zawsze konsultuj się z weterynarzem przed zastosowaniem domowych środków.
Na wsi stosuje się zioła w budzie. Mięta pieprzowa, tymianek, wrotycz. Legowisko psa można spryskać. Użyj mieszanki octu spirytusowego i wody. Pranie w 90°C zabija jaja i larwy pasożytów. Wiele środków ze sklepów ma szkodliwe składniki. Unikaj domowych metod bez potwierdzonej skuteczności. Mogą być potencjalnie szkodliwe.
Czy naturalne środki są skuteczne?
Naturalne środki mogą działać odstraszająco. Nie wyeliminują jaj pcheł. Mogą stanowić dodatek do weterynaryjnych preparatów.
Podsumowanie i ważne wskazówki
Dbanie o zdrowie psa to wyraz miłości i troski. Ugryzienie kleszcza to poważne zagrożenie. Nie można go ignorować. Im dłużej kleszcz pozostaje w skórze, tym większe ryzyko choroby. Regularne kontrole i preparaty są kluczowe. Szybka reakcja na objawy jest niezbędna.
- Stosuj weterynaryjne preparaty przeciwkleszczowe.
- Regularnie sprawdzaj sierść i skórę psa po spacerach.
- Obserwuj psa po ukąszeniu kleszcza.
- Usuwaj kleszcze szybko przy pomocy odpowiednich narzędzi.
- Dezynfekuj miejsce ukąszenia.
- W przypadku niepokojących objawów skonsultuj się z weterynarzem.
- Unikaj domowych metod bez potwierdzonej skuteczności.
- Zabezpieczaj psa przez cały rok.
Odpowiedzialna opieka i edukacja pomagają zapewnić psu długie i zdrowe życie.