Kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia naszych czworonożnych przyjaciół. Dowiedz się, jak rozpoznać ugryzienie, bezpiecznie usunąć pasożyta i skutecznie chronić swojego psa przed groźnymi chorobami odkleszczowymi.
Czym są kleszcze i dlaczego są niebezpieczne?
Kleszcze to niewielkie pajęczaki. Żywią się krwią zwierząt i ludzi. W Polsce występuje 19 gatunków kleszczy. Najczęściej spotykamy kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) i kleszcza łąkowego (Dermacentor reticulatus). Kleszcze są głównym wektorem wielu chorób zakaźnych. Mogą przenosić wirusy, bakterie, pierwotniaki i nicienie. Ugryzienie przez kleszcza nie zawsze prowadzi do choroby. Zwiększa jednak ryzyko zakażenia. Choroby odkleszczowe u psów bywają śmiertelne bez szybkiej diagnozy i leczenia. Kleszcze mogą przetrwać bez jedzenia od kilku miesięcy do kilku lat. Ich cykl życiowy trwa zwykle 2-3 lata.
Gdzie i kiedy kleszcze są aktywne?
Kleszcze często bytują na terenach zielonych. Znajdziesz je w lasach, parkach i na łąkach. Lubią wysoką trawę i zarośla. Mogą występować nawet w centrach miast. Spotkasz je też na przydomowych trawnikach. Kleszcze są aktywne od marca do listopada. Przy łagodnych zimach żerują prawie cały rok. Wystarczy temperatura powyżej 7-12°C, aby się obudziły. Regularne sprawdzanie psa jest kluczowe. Rób to po każdym spacerze w terenie.
Czy kleszcze są aktywne tylko latem?
Nie, kleszcze mogą być aktywne przez większą część roku. Ich aktywność zaczyna się już w lutym. Trwa aż do jesiennych przymrozków. Łagodne zimy pozwalają im żerować prawie cały rok.
Jak rozpoznać kleszcza na psie?
Obecność kleszcza najczęściej zauważasz przypadkiem. Dzieje się to podczas czesania lub głaskania psa. Kleszcze wybierają mniej owłosione miejsca. Szukaj ich pod brzuchem i w pachwinach. Sprawdź uszy, nos i wargi. Obejrzyj okolice karku i między palcami łap. Kleszcze wyglądają jak małe, ciemne guzki na skórze. Ich rozmiar początkowo nie przekracza kilku milimetrów. Po nasyceniu krwią pęcznieją do centymetra. Duży kleszcz przypomina pęcherzyk. Może mieć kolor od szarego do czerwonego lub brązowego. Pierwszymi objawami ugryzienia bywają zaczerwienienie i obrzęk. Pies może odczuwać swędzenie w miejscu ugryzienia.
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Szybkie usunięcie kleszcza minimalizuje ryzyko chorób. Potrzebujesz specjalistycznego narzędzia. Użyj pęsety lub kleszczołapków. Załóż rękawiczki jednorazowe. Złap kleszcza tuż przy skórze psa. Nie ściskaj jego odwłoka. Delikatnie wykręć lub wyciągnij pasożyta. Rób to stabilnym ruchem. Po usunięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce ukąszenia. Użyj spirytusu lub innego środka antyseptycznego. Obserwuj miejsce ugryzienia przez kilka dni. Sprawdź, czy nie ma stanu zapalnego.
- Nie próbuj usuwać kleszcza palcami.
- Nie smaruj kleszcza tłuszczem, olejem ani alkoholem.
- Unikaj lakieru do paznokci czy zapałek.
- Te metody mogą zmusić kleszcza do wymiotowania.
- Wymioty zwiększają ryzyko zarażenia chorobami.
Co zrobić z usuniętym kleszczem?
Umieść go w szczelnym pojemniku. Możesz zalać go alkoholem. Zapobiegnie to jego ucieczce i dalszemu rozwojowi. Jeśli weterynarz zaleci, możesz zachować kleszcza do badań.
Choroby przenoszone przez kleszcze
Kleszcze mogą przenosić wiele groźnych chorób. Najczęstsze to babeszjoza i borelioza. Inne to anaplazmoza i erlichioza. Rzadziej występuje hepatozoonoza. Kleszcze są skutecznymi wektorami chorób. Mogą zarazić psa chorobami odkleszczowymi. Dzieje się to, gdy pasożyt wymiotuje patogenami do krwiobiegu. Im dłużej kleszcz pasożytuje, tym większe ryzyko. Zarażenie najczęściej następuje po 48 godzinach żerowania. W przypadku boreliozy jest to zazwyczaj minimum 1-2 dni. Jeden kleszcz może przenosić do trzech różnych patogenów. Może to prowadzić do kilku chorób jednocześnie.
Babeszjoza u psa
Babeszjoza jest jedną z najgroźniejszych chorób. Wywołują ją pierwotniaki Babesia canis. Namnażają się w czerwonych krwinkach. Choroba prowadzi do ich niszczenia. Może wywołać silną anemię. Uszkadza nerki, wątrobę i układ krążenia. Objawy pojawiają się po kilku dniach od ugryzienia. Należą do nich wysoka gorączka i apatia. Pies traci apetyt. Błony śluzowe stają się blade. Mocz zmienia barwę na ciemną lub czerwoną. Mogą wystąpić wymioty, biegunka, żółtaczka i drgawki. Babeszjoza wymaga szybkiej interwencji weterynaryjnej. Bez leczenia choroba prowadzi do śmierci w 98% przypadków.
Jak szybko pojawiają się objawy babeszjozy?
Objawy babeszjozy mogą pojawić się już po kilku dniach od ugryzienia. Czasem rozwijają się w ciągu kilku tygodni. Szybka reakcja po zauważeniu niepokojących symptomów jest kluczowa.
Borelioza u psa
Boreliozę wywołują krętki Borrelia burgdorferi. Objawy mogą pojawić się nawet 2 tygodnie po ugryzieniu. Czasem okres inkubacji wynosi 10-14 dni. U psów borelioza może mieć przebieg ostry lub subkliniczny. Zależy to od układu odpornościowego psa. Typowe objawy to wysoka gorączka. Pies traci energię. Pojawia się ból stawów i kulawizna. Może wystąpić niedowład kończyn. W rzadkich przypadkach dochodzi do padaczki. Czasem w miejscu ugryzienia pojawia się grudka lub rumień wędrujący. Rumień jest trudny do zauważenia przez sierść. Borelioza wymaga leczenia antybiotykami. Leczenie jest zazwyczaj długotrwałe.
Anaplazmoza u psa
Anaplazmozę przenoszą bakterie Anaplasma phagocytophilum i Anaplasma platys. Choroba może wystąpić w dwóch postaciach. Jest to postać granulocytarna i trombocytarna. Objawy anaplazmozy pojawiają się zazwyczaj 1-2 tygodnie po ugryzieniu. Obejmują gorączkę i osłabienie. Węzły chłonne mogą być powiększone. Pies może mieć bóle mięśni i stawów. Czasem pojawiają się obrzęki kończyn. Możliwe są problemy neurologiczne. Występują krwawienia z dziąseł i siniaki. Choroba może prowadzić do trombocytopenii. Osłabia też odporność psa.
Erlichioza u psa
Erlichioza rozwija się przez inwazję bakterii Ehrlichia canis. Atakuje limfocyty i monocyty. Objawy mogą trwać do trzech tygodni po ukąszeniu. Często pojawiają się po tygodniu do 3 tygodni. Objawy to apatia i osłabienie. Pies traci masę ciała. Występuje gorączka. Śledziona, wątroba i węzły chłonne mogą być powiększone. Możliwe są stany zapalne oczu. Czasem pojawiają się krwotoki z nosa i anemia. Erlichioza może prowadzić do zaburzeń hematologicznych i immunologicznych. Erlichioza występuje poza granicami Polski. Zwróć na nią uwagę podczas podróży ze zwierzętami.
Czy ugryzienie kleszcza u psa zawsze oznacza chorobę?
Nie, ugryzienie kleszcza nie oznacza automatycznie, że pies zachoruje. Zwiększa jednak ryzyko. Ryzyko rośnie z czasem pasożytowania kleszcza. Wiele zależy od tego, czy kleszcz był nosicielem patogenów.
Diagnostyka i leczenie chorób odkleszczowych
W razie podejrzenia choroby odkleszczowej, konieczna jest konsultacja weterynaryjna. Lekarz weterynarii przeprowadzi badanie kliniczne. Zaleci odpowiednie testy diagnostyczne. Mogą to być badania krwi. Testy laboratoryjne wykrywają obecność patogenów. Szybkie testy na nosicielstwo są dostępne. Pomagają w wczesnej diagnozie. Testy na nosicielstwo dla ludzi nie są diagnostyczne u psów.
Leczenie zależy od rodzaju choroby. Babeszjoza wymaga szybkiej reakcji. Stosuje się środki pierwotniakobójcze. Podaje się leki wspomagające układ immunologiczny. Leczenie boreliozy to długotrwała antybiotykoterapia. Leczenie anaplazmozy i erlichiozy również opiera się na antybiotykach. W przypadku ciężkich inwazji kleszczy, konieczna jest wizyta u weterynarza. Leczenie obejmuje leki przeciwpasożytnicze i witaminowe. Okres powrotu do zdrowia może trwać do 2 miesięcy. Wczesne leczenie chorób odkleszczowych jest kluczowe dla rokowań. Pamiętaj:
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się stanu zdrowia, koniecznie wybierz się jak najszybciej do lekarza!
Jak zapobiegać kleszczom u psa?
Profilaktyka jest najlepszą formą ochrony. Stosuj środki ochronne dla psów. Dostępne są obroże, krople typu spot-on, tabletki i spraye. Preparaty działają przez różny czas. Obroże mogą działać do 8 miesięcy (np. Foresto, Scalibor). Krople (np. Advantix, Vectra 3D) działają do 4 tygodni. Tabletki smakowe działają od 4 do 12 tygodni. Preparaty dla yorków działają od miesiąca do czterech miesięcy. Wybieraj produkty zalecane przez weterynarza. Dobierz środek do rasy, wieku i wagi psa. Stosuj środki regularnie przez cały rok.
Szczepienia są dodatkową formą ochrony. Dostępna jest szczepionka przeciwko boreliozie. Podaje się ją od 12 tygodnia życia psa. Schemat szczepienia jest dwudawkowy. Trzecia dawka jest możliwa w obszarach wysokiego ryzyka. Koszt szczepienia przeciw boreliozie to około 70 zł. Odstęp między dawkami wynosi 14-21 dni. Odrobaczanie nie chroni przed kleszczami.
- Regularnie przeglądaj sierść psa po spacerach.
- Szczególnie sprawdzaj miejsca mniej owłosione.
- Unikaj spacerów w wysokiej trawie i zaroślach.
- Stosuj preparaty przeciwkleszczowe.
- Rozważ szczepienia ochronne przeciw boreliozie.
- Utrzymuj trawnik w ogrodzie krótko przycięty.
- Usuwaj zarośla wokół domu.
- Sadź rośliny odstraszające kleszcze (np. lawenda).
Czy naturalne środki chronią przed kleszczami?
Naturalne środki, takie jak olejki, mogą działać odstraszająco. Ich skuteczność jest jednak zazwyczaj słabsza. Najlepiej łączyć je z produktami weterynaryjnymi. Skonsultuj wybór z weterynarzem.
Czy choroby odkleszczowe u psa są groźne dla człowieka?
Tak, niektóre choroby przenoszone przez kleszcze mogą zagrażać ludziom. Przykładem jest borelioza. Kleszcz, który ugryzł psa, może przenieść się na człowieka. Może też ugryźć człowieka niezależnie. Jeśli kleszcz ugryzie człowieka, należy go jak najszybciej usunąć. Zdezynfekuj miejsce ukąszenia. Zapisz datę i miejsce ugryzienia. Obserwuj się przez 30 dni. W razie rumienia, gorączki czy bólu, udaj się do lekarza. Kleszczowe zapalenie mózgu i anaplazmoza to inne choroby, które mogą przenosić się na ludzi.
Podsumowanie
Kleszcze to poważne zagrożenie dla psów. Mogą przenosić groźne choroby. Regularna profilaktyka jest niezbędna. Stosuj środki ochronne. Szczepienia zwiększają bezpieczeństwo. Codziennie sprawdzaj psa po spacerach. Szybkie usunięcie kleszcza minimalizuje ryzyko. Naucz się, jak to zrobić bezpiecznie. W przypadku niepokojących objawów, natychmiast skonsultuj się z weterynarzem. Wczesna diagnoza i leczenie ratują życie psa. Dbanie o środowisko psa także zmniejsza ryzyko. Koszenie trawy i usuwanie zarośli pomaga.
Równie ciekaw