Wnętrostwo to wada rozwojowa u psów. Polega na niezstąpieniu jednego lub obu jąder do worka mosznowego. Wyjaśniamy przyczyny, objawy, diagnozę i leczenie tej przypadłości. Dowiedz się, jak postępować, gdy Twój pies cierpi na wnętrostwo.
Co to jest wnętrostwo u psa?
Wnętrostwo to anomalia rozwojowa. Dotyczy samców psów. Polega na braku jądra w mosznie. Jądro nie zstępuje do worka mosznowego. Może być to jedno jądro lub oba. Wada ta może dotyczyć młodych i dorosłych psów. Nazywa się ją po łacinie cryptorchidism.
Jak przebiega zstępowanie jąder?
Jądra nowonarodzonych szczeniąt nie są w mosznie. Znajdują się w jamie brzusznej. Stopniowo przesuwają się do moszny. Proces ten nazywamy zstępowaniem jąder. Trwa on kilka tygodni po porodzie. U większości psów kończy się w wieku 6-8 tygodni. Czasem trwa dłużej. U psów ras dużych i olbrzymich zstępowanie następuje wcześniej. U małych ras trwa dłużej. Kanał pachwinowy zamyka się po około 6 miesiącach życia.
Kiedy mówimy o wnętrostwie?
Mówimy o wnętrostwie po 4. miesiącu życia psa. W tym wieku jądra powinny być w mosznie. Jeżeli oba jądra nie zstąpiły do 6 miesięcy, pies cierpi na wnętrostwo. Brak widocznych dwóch jąder jest głównym objawem. Jądra nie są wyczuwalne w mosznie. Podejrzenie wnętrostwa wymaga konsultacji z weterynarzem.
Przyczyny wnętrostwa u psów
Wnętrostwo ma złożone przyczyny. Czynniki genetyczne odgrywają dużą rolę. Wada ta może być dziedziczna. Zaburzenia rozwojowe mogą być dziedziczne. Częstość występowania jest wyższa w rasach predysponowanych. Występuje też u ras o wysokim inbrecie. Mutacje genetyczne są powiązane z wnętrostwem. Zidentyfikowano geny kandydujące. Należą do nich COL2A1, HOXA10, INSL3, TIMP1.
Problemy hormonalne wpływają na zstępowanie jąder. Nieprawidłowości anatomiczne także są przyczyną. Czynniki środowiskowe mogą mieć znaczenie. Należą do nich fitoestrogeny i pestycydy. Estrogeny i czynniki antyandrogenne też wpływają. Działają na ciężarne samice. Przyczyny są często wieloczynnikowe.
Rasy predysponowane do wnętrostwa
Niektóre rasy psów są bardziej narażone. Wnętrostwo częściej występuje u rasowych psów. Szczególnie predysponowane są małe rasy. Są 2,7 razy bardziej narażone. Lista ras predysponowanych obejmuje wiele popularnych psów.
- Chihuahua
- Pudel miniaturowy i toy
- Jamnik
- Cairn terrier
- Yorkshire terrier
- Pomeranian
- Pekińczyk
- Maltańczyk
- Sznaucer miniaturowy
- Cocker spaniel
- Owczarek niemiecki
- Husky syberyjski
- Bokser
- Buldog angielski
- Owczarek szetlandzki
W obrębie ras częstość jest różna. Zależy od poszczególnych linii hodowlanych.
Objawy i diagnostyka wnętrostwa
Najbardziej oczywistym objawem jest brak jądra. Jądro nie jest wyczuwalne w mosznie. Może znajdować się w jamie brzusznej. Może być w pachwinie lub podskórnie. Jądro ektopowe to jądro poza moszną. Guzki mosznowe mogą być widoczne pod skórą. Ich dokładna lokalizacja często jest nieznana.
U psów z wnętrostwem często brak innych objawów. Objawy pojawiają się przy powikłaniach. Mogą wystąpić problemy skórne. Czasem pojawiają się problemy behawioralne. Należą do nich agresja lub lękliwość. Zdarza się nadpobudliwość, nerwowość, a nawet padaczka. Guzy nowotworowe produkują hormony. Mogą powodować cechy typowe dla suk. Należą do nich powiększone gruczoły sutkowe.
Jak rozpoznaje się wnętrostwo?
Diagnoza wnętrostwa opiera się na badaniu klinicznym. Weterynarz bada mosznę i pachwiny. Wykonuje badanie palpacyjne. Przy braku jądra w mosznie podejrzewa się wnętrostwo. Badania obrazowe pomagają zlokalizować jądro. Należą do nich ultrasonografia jamy brzusznej. USG pomaga znaleźć niezstąpione jądra. W trudnych przypadkach stosuje się tomografię komputerową (TK). Używa się też rezonansu magnetycznego (MRI). Badania hormonalne mogą potwierdzić obecność tkanki jądra. Stosuje się testy z użyciem hCG lub GnRH. W razie podejrzenia wnętrostwa skonsultuj się z weterynarzem.
Zagrożenia i powikłania wnętrostwa
Wnętrostwo zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych. Nieleczone wnętrostwo prowadzi do powikłań. Głównym zagrożeniem są nowotwory jąder. Ryzyko rozwoju nowotworów jest znacznie wyższe. Jest do 14-krotnie wyższe niż u psów ze zstąpionymi jądrami. Niezstąpione jądra rozwijają nowotwory 14 razy częściej. Ryzyko rośnie w wieku 5-7 lat. Jeżeli nie ma leczenia, mogą powstać guzy. Należą do nich guzy z komórek Leydiga, Sertoliego, nasieniaki. Proces spermatogenezy jest upośledzony w jądrze ektopowym.
Nowotwory produkujące estrogeny powodują komplikacje. Mogą wystąpić ropne zapalenie prostaty. Pojawia się rozrost gruczołów okołoodbytowych. Może dojść do zahamowania czynności szpiku kostnego. Guzy z komórek Sertoliego są częste. Występują w ponad 50% przypadków. Mają 40,8% inwazji komórek nowotworowych.
Kolejnym poważnym powikłaniem jest skręt jąder. Skręt powrózka nasiennego to stan nagły. Jest związany z powiększonym jądrem w jamie brzusznej. Wymaga natychmiastowej pomocy weterynaryjnej. Skręt jądra ektopowego zdarza się rzadziej. Jest jednak bardzo bolesny. Ryzyko skrętu jąder jest wyższe niż u jąder w mosznie. Skręt jąder jest ostrym stanem. Wymaga interwencji weterynarza.
Leczenie wnętrostwa u psów
Najczęstszą i najskuteczniejszą metodą leczenia jest operacja. Zabieg chirurgiczny obejmuje kastrację. Należy usunąć zatrzymane jądro. Jest to standardowe leczenie. Usunięcie zatrzymanego jądra jest konieczne. Zapobiega rozwojowi nowotworów. Eliminuje ryzyko powikłań. Metody farmakologiczne są nieskuteczne. Podawanie hormonów jest odradzane. Istnieje ryzyko przekazania wady potomstwu.
Kiedy operować wnętrostwo?
Operacja kastracji powinna być przeprowadzona wcześnie. Zaleca się wiek 6-8 miesięcy. U dużych ras można ją przeprowadzić wcześniej. Nawet w 5 miesiącu życia. Operacja zwykle przeprowadzana jest między 3 a 7 miesiącem. Wczesne wykrycie i leczenie pozwala na skuteczną interwencję. W przypadku skrętu jąder operacja jest konieczna natychmiast.
Koszt operacji wnętrostwa
Koszt operacji zależy od kilku czynników. Wpływa na niego trudność zabiegu. Rodzaj znieczulenia też ma znaczenie. Koszt wynosi zazwyczaj od 100 do 500 zł. Może się różnić w zależności od lecznicy. Zazwyczaj obejmuje usunięcie jednego lub obu jąder.
| Czynnik wpływający na koszt | Zakres cenowy |
|---|---|
| Trudność zabiegu (lokalizacja jądra) | Wpływa na cenę |
| Rodzaj znieczulenia | Wpływa na cenę |
| Lokalizacja lecznicy | Może się różnić |
Zapobieganie wnętrostwu i kwestie hodowlane
Wnętrostwo ma podłoże genetyczne. Jest dziedziczne. Psy z wnętrostwem nie powinny być używane do hodowli. W przypadku wykrycia wady, pies nie nadaje się na reproduktora. Dopuszczenie psa wnętra do rozrodu jest kontrowersyjne. Nie jest zalecane przez Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP). Kastracja psa z wnętrostwem jest zalecana. Jest to profilaktyka zdrowotna i etyczna. Zapobiega przekazaniu wady potomstwu.
Wybór odpowiedniego hodowcy jest ważny. Zwróć uwagę na jego reputację. Sprawdź historię problemów genetycznych w hodowli. Regularne badania weterynaryjne pomagają wczesnie wykryć wnętrostwo. Badanie palpacyjne w wieku 6-8 tygodni jest kluczowe. Można wykonać badania genetyczne. Potwierdzają dziedziczny charakter schorzenia.
Można przeciwdziałać czynnikom środowiskowym. Chodzi o czynniki działające estrogenowo lub antyandrogenowo. Mogą wpływać na ciężarne samice. Wczesne wykrycie i interwencja medyczna to trend. Zwiększona świadomość na temat dziedzicznych chorób jest ważna.
Często zadawane pytania
Czy pies wnęter jest płodny?
W jednostronnym wnętrostwie pies jest często płodny. Jedno jądro produkuje testosteron i plemniki. Obustronne wnętrostwo powoduje bezpłodność.
Czy pies wnęter może być reproduktorem?
Dopuszczenie psa wnętra do rozrodu jest kontrowersyjne. Nie jest zalecane przez ZKwP. Wada ma podłoże genetyczne. Może być przekazana potomstwu.
Czy wnętrostwo u psa trzeba operować?
Operacja jest najskuteczniejszą metodą leczenia. Zaleca się kastrację z usunięciem zatrzymanego jądra. Zapobiega poważnym powikłaniom. Należą do nich nowotwory i skręt jądra.
Wnętrostwo u psa a agresja – czy jest związek?
Zatrzymane jądro produkuje testosteron. Może to powodować nadmierny popęd. Czasem prowadzi do agresji. Zmiany behawioralne są możliwe. Kastracja często rozwiązuje te problemy.
Gdzie może znajdować się niezstąpione jądro?
Jądro ektopowe może być w jamie brzusznej. Może być w kanale pachwinowym. Czasem jest podskórnie u podstawy moszny. Lokalizacja wpływa na trudność zabiegu.
Podsumowanie
Wnętrostwo u psa to poważna wada rozwojowa. Wymaga wczesnej diagnozy i leczenia. Brak zstąpienia jąder zwiększa ryzyko nowotworów. Może też prowadzić do skrętu jądra. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest kastracja. Usuwa się zatrzymane jądro. Psy z wnętrostwem nie powinny być używane do hodowli. Konsultacja z weterynarzem jest kluczowa. Regularne badania szczeniąt są ważne. Pozwalają wykryć problem wcześnie.