Ugryzienie kleszcza stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia Twojego psa. Dowiedz się, jak postępować, rozpoznać objawy chorób i skutecznie chronić swojego pupila. Szybka reakcja i profilaktyka ratują życie zwierząt.
Czym są kleszcze i gdzie na nie uważać?
Kleszcze to niewielkie pasożytnicze pajęczaki. Żywią się krwią zwierząt i ludzi. Ich cykl życiowy trwa zwykle dwa do trzech lat. Obejmuje stadia jaja, larwy, nimfy i osobnika dorosłego. Kleszcze potrafią przetrwać bez pożywienia przez wiele miesięcy. Aktywują się, gdy temperatura powietrza przekracza siedem stopni Celsjusza. Najczęściej spotkasz je od wiosny do późnej jesieni. W cieplejszych rejonach bywają aktywne przez większość roku.
Gdzie szukać kleszczy? Występują w lasach i na łąkach. Znajdziesz je również na trawnikach przed domem. Spotkasz je w miejskich parkach i zaroślach. Kleszcze w Polsce to głównie kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy. Kleszcze wykrywają żywiciela po zapachu potu. Reagują też na wstrząsy i oddech.
Jak kleszcz atakuje i zaraża psa?
Kleszcz przyczepia się do ciepłokrwistych zwierząt. Pozostaje wczepiony w skórę. Żeruje do momentu nasycenia krwią. Ugryzienie jest zazwyczaj bezbolesne. Kleszcz wprowadza do śliny środek znieczulający. Przednie odnóża kleszcza mają szczypce. Umożliwiają one wczepienie się w skórę żywiciela. Kleszcz może ssać krew nawet do dwóch tygodni. Czas żerowania nimfy to minimum dwa dni. Dorosła samica potrzebuje od czterech dni do dwóch tygodni.
Kleszcze przenoszą wiele groźnych patogenów. Są to wirusy, bakterie, nicienie i pierwotniaki. Zakażenie psa następuje głównie przez ślinę kleszcza. Ryzyko zakażenia rośnie wraz z czasem żerowania. Aby doszło do zakażenia boreliozą, kleszcz musi żerować minimum 24 godziny. Im dłużej pasożyt pozostaje w skórze, tym większa szansa na przeniesienie choroby.
Jak znaleźć kleszcza na ciele psa?
Obecność kleszcza na psie zauważysz podczas głaskania. Możesz go wyczuć w trakcie czesania sierści. Kleszcze preferują ciemne i wilgotne miejsca. Wybierają obszary z cieńszą sierścią. Szukaj ich w okolicach głowy i uszu. Sprawdź szyję i okolice łonowe. Dokładnie obejrzyj brzuch i pachwiny. Zajrzyj między palce i pod łapy. Sprawdź łokcie i pod pachami. Obejrzyj powieki psa.
Kleszcz w stanie głodu jest malutki. Może być niemal niewidoczny w gęstej sierści. Przypomina ziarno sezamu. Po napełnieniu krwią znacznie się powiększa. Może osiągnąć rozmiar do centymetra. Nasycony kleszcz wygląda jak mały pęcherzyk. Ma kolor szary, czerwony lub brązowy. Przypomina też małą tarczę.
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Najważniejsze to usunąć kleszcza jak najszybciej. Zmniejsza to ryzyko zakażenia. Użyj specjalnej pęsety. Możesz zastosować lasso lub kleszczołapki. Chwyć kleszcza tuż przy skórze psa. Delikatnie obracaj narzędziem. Wykręć pasożyta zgodnie z instrukcją narzędzia. Nie ściskaj kleszcza. Unikaj wyrywania go na siłę. Nie stosuj domowych metod. Nie smaruj kleszcza tłuszczem ani alkoholem. Nie używaj lakieru do paznokci ani zapałek. Takie działania mogą spowodować, że kleszcz wymiotuje. Wymioty zwiększają ryzyko przeniesienia patogenów.
Zawsze używaj rękawiczek chirurgicznych. Chroni to Ciebie przed kontaktem z pasożytem. Po usunięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce ugryzienia. Użyj spirytusu lub innego środka odkażającego. Usuniętego kleszcza możesz umieścić w szczelnym pojemniku. Możesz oddać go do analizy laboratoryjnej. Monitoruj miejsce ugryzienia przez kilka dni. Obserwuj psa pod kątem niepokojących objawów.
- Przygotuj narzędzia do usuwania kleszcza.
- Załóż rękawiczki ochronne.
- Odsłoń sierść wokół kleszcza.
- Chwyć kleszcza specjalnym narzędziem blisko skóry.
- Delikatnie obracaj narzędziem.
- Wykręć kleszcza w całości.
- Zdezynfekuj miejsce ugryzienia.
- Obserwuj psa przez kilka tygodni.
Choroby przenoszone przez kleszcze u psów
Kleszcze przenoszą wiele groźnych chorób. Nazywamy je chorobami odkleszczowymi. Najczęściej występujące to babeszjoza i borelioza. Groźne są też anaplazmoza i erlichioza. Rzadziej spotyka się odkleszczowe zapalenie mózgu. Występują również bartoneloza, hepatozoonoza, hemoplazmoza i filarioza. Jeden kleszcz może być nosicielem kilku patogenów. Może to prowadzić do jednoczesnego zachorowania na kilka chorób. Choroby te mogą mieć ukryte objawy. Utrudnia to ich wczesne wykrycie. Choroby odkleszczowe u psów bywają bardzo niebezpieczne. Bez leczenia w wielu przypadkach prowadzą do śmierci.
W Polsce najwięcej zakażeń przenoszą kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy. Kleszcz pospolity przenosi boreliozę i anaplazmozę. Kleszcz łąkowy jest nosicielem babeszjozy. Przenosi też anaplazmozę i erlichiozę.
Babeszjoza u psa
Babeszjoza jest jedną z najgroźniejszych chorób. Wywołują ją pierwotniaki Babesia canis. Namnażają się w czerwonych krwinkach psa. Uszkadzają je, prowadząc do anemii. Choroba często zagraża życiu. Może prowadzić do śmierci w ciągu kilku dni. Objawy pojawiają się szybko. Zwykle od kilku dni do trzech tygodni po ukąszeniu. Okres inkubacji to od 4 do 15 dni.
Objawy babeszjozy obejmują:
- Osłabienie i apatię.
- Brak apetytu.
- Gorączkę i senność.
- Krwiomocz (czerwony lub ciemny mocz).
- Wymioty i biegunkę.
- Bladość błon śluzowych.
- Żółte białka oczu (żółtaczka).
- Powiększone węzły chłonne.
- Problem z oddawaniem moczu.
Babeszjoza może powodować powikłania. Należą do nich zapalenie nerek i choroby neurologiczne. Może wystąpić niewydolność serca. Choroba może prowadzić do uszkodzeń narządów.
Borelioza (Choroba z Lyme) u psa
Borelioza jest chorobą bakteryjną. Wywołują ją krętki Borrelia burgdorferi. Przenoszą ją kleszcze. Zakażenie następuje po kilkunastu godzinach żerowania. Choroba często przebiega bezobjawowo. Dotyczy to 95% zakażonych psów. Objawy kliniczne bywają nietypowe. Utrudnia to wczesne rozpoznanie. Objawy mogą pojawić się po kilku tygodniach. Czasem występują dopiero po kilku miesiącach od ukąszenia. Choroba może mieć charakter nawrotowy.
Główne objawy boreliozy to:
- Gorączka i osowiałość.
- Utrata apetytu.
- Powiększenie węzłów chłonnych.
- Kulawizna (często zmieniająca kończyny).
- Zapalenie stawów (ból, obrzęk).
- Letarg i apatia.
W drugim etapie choroby mogą wystąpić poważniejsze objawy. Obejmują one neuroboreliozę. Pojawiają się zmiany w zachowaniu psa. Możliwe są trudności w oddychaniu. Może dojść do niewydolności mięśnia sercowego. Występują paraliże i drgawki. Nieleczona borelioza prowadzi do niewydolności nerek. Może uszkodzić układ nerwowy. W skrajnych przypadkach może zakończyć się śmiercią. Szczególnie u starszych lub osłabionych psów.
Anaplazmoza u psa
Anaplazmoza to poważna choroba bakteryjna. Wywołują ją bakterie z rodzaju Anaplasma. Najczęściej Anaplasma phagocytophilum i Anaplasma platys. Choroba jest wielonarządowa. Objawy pojawiają się zazwyczaj po dwóch do czterech tygodniach od ukąszenia. Może przebiegać bezobjawowo.
Objawy anaplazmozy to:
- Brak apetytu i osowiałość.
- Senność.
- Gorączka.
- Wymioty i biegunka.
- Obrzęki kończyn.
- Nadmierne pragnienie.
- Napięty brzuch.
- Kulawizna.
- Powiększone węzły chłonne.
- Krwawienie z nosa.
- Wybroczyny.
Nieleczona anaplazmoza może prowadzić do powikłań. Należą do nich zapalenie stawów. Może wystąpić niedokrwistość. Częste są problemy z krzepliwością krwi.
Erlichioza u psa
Erlichioza jest wywoływana przez riketsje Ehrlichia canis. Może mieć postać ostrą, przewlekłą lub utajoną. Objawy mogą pojawić się od trzech tygodni do kilku miesięcy po ukąszeniu. Okres pojawienia się objawów to zazwyczaj 4–11 dni.
Objawy erlichiozy obejmują:
- Anemię.
- Utratę apetytu.
- Krwawienie i wybroczyny.
- Apatię.
- Gorączkę.
- Powiększenie węzłów chłonnych.
- Utratę masy ciała.
- Wymioty i biegunkę.
Objawy ostrej fazy to gorączka i obrzęk węzłów chłonnych. Występuje też utrata masy ciała. Choroba może utrzymywać się przez wiele lat. Faza podkliniczna erlichiozy trwa do czterech miesięcy.
Inne choroby odkleszczowe
Kleszcze przenoszą też inne patogeny. Odkleszczowe zapalenie mózgu jest rzadsze u psów. Wywołuje je wirus TBEV. Objawy to gorączka, apatia, zaburzenia równowagi. Może wystąpić porażenie kończyn. Bartoneloza jest przenoszona głównie przez pchły. Kleszcze mogą w niej odgrywać rolę. Często przebiega bezobjawowo. Może powodować zapalenia serca. Dirofilarioza wywołana przez D. immitis bywa śmiertelna. Objawy to duszność, obrzęki, osłabienie. Mykoplasmoza objawia się apatią i wysoką gorączką. Powoduje bladość błon śluzowych.
Objawy ugryzienia kleszcza vs. objawy choroby
Bezpośrednie ugryzienie kleszcza może wywołać lokalną reakcję. Miejsce ugryzienia może puchnąć. Może pojawić się rumień. Często występuje swędzenie. Czasem dochodzi do ropienia. Może wystąpić paraliż kleszczowy. Możliwe są reakcje neurotoksyczne. Pies może często lizać lub drapać uszkodzony obszar. Guzek po kleszczu jest powszechny. To zwykle reakcja zapalna. Czasem może być objawem infekcji. Może rozwinąć się ropień.
Objawy choroby odkleszczowej są ogólnoustrojowe. Pojawiają się od kilku dni do kilku tygodni po ukąszeniu. Obejmują gorączkę, apatię, brak apetytu. Mogą wystąpić problemy z poruszaniem się. Zwracaj uwagę na zmianę koloru moczu. Niepokojące objawy wymagają wizyty u weterynarza. Ugryzienie kleszcza nie zawsze oznacza chorobę. Ryzyko zakażenia jest jednak możliwe.
Diagnoza chorób odkleszczowych
Jeśli zauważysz kleszcza lub niepokojące objawy, idź do weterynarza. Lekarz weterynarii przeprowadzi wywiad. Zapyta o spacery i profilaktykę. Zbada psa klinicznie. Diagnoza opiera się na objawach i badaniach. Podstawowe badania krwi to morfologia i biochemia. Wykonuje się badania moczu. Specjalistyczne testy pomagają potwierdzić chorobę. Stosuje się testy serologiczne, takie jak ELISA. Test Western Blot jest bardziej szczegółowy. Testy PCR identyfikują materiał genetyczny patogenów. Badanie krwi pod mikroskopem pozwala zobaczyć pierwotniaki. Pierwszym krokiem w diagnostyce anaplazmozy są badania krwi. Wczesne wykrycie choroby jest kluczowe.
Leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze
Leczenie psa po ukąszeniu kleszcza jest konieczne, gdy pojawią się objawy choroby. Leczenie chorób odkleszczowych to głównie antybiotykoterapia. Skuteczne są leki takie jak doksycyklina czy amoksycylina. Stosuje się je w leczeniu boreliozy, anaplazmozy, erlichiozy. Terapia anaplazmozy doksycykliną trwa od dwóch do czterech tygodni. Leczenie boreliozy trwa zwykle około czterech tygodni.
W przypadku babeszjozy stosuje się leki eliminujące pierwotniaki. Należą do nich imidokarb i diminazen. W chorobach wirusowych stosuje się leczenie objawowe. Obejmuje leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Podaje się leki przeciwdrgawkowe i sterydy. Leczenie wspomagane jest kroplówkami. Stosuje się leki osłonowe. W razie anemii konieczna bywa transfuzja krwi. Leczenie wymaga regularnych kontroli. Potrzebne są powtórne badania.
Unikaj samodzielnego leczenia psa. Nie stosuj ludowych metod. Zawsze konsultuj leczenie z weterynarzem. Przestrzegaj zaleceń dotyczących dawkowania i czasu terapii. Nie przerywaj antybiotykoterapii przed czasem.
Ile kosztuje leczenie po ukąszeniu kleszcza?
Koszty leczenia psa po ukąszeniu kleszcza mogą być znaczące. Jeśli pies źle się czuje po ugryzieniu, przygotuj się na wydatek. Koszt leczenia waha się od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Podstawowe badania krwi kosztują od 100 do 300 zł. Zaawansowane testy diagnostyczne mogą kosztować więcej. Leczenie boreliozy to koszt około 100–300 zł za leki. Dodatkowe badania i leczenie mogą kosztować 1000–2000 zł. Babeszjoza często wymaga intensywnego leczenia. Może generować najwyższe koszty. Zwłaszcza gdy potrzebna jest transfuzja krwi.
Całkowity koszt leczenia mieści się w przedziale od 200 do 3000 zł. Starsze psy lub z chorobami współistniejącymi wymagają dodatkowych leków. Potrzebne są też dodatkowe zabiegi. Zaawansowana diagnostyka podnosi koszty. Regularne kontrole i powtórne badania generują kolejne wydatki.
| Rodzaj kosztu | Przedział cenowy |
|---|---|
| Podstawowe badania krwi | 100–300 zł |
| Leczenie boreliozy (leki + badania/wsparcie) | 1000–2000 zł |
| Leczenie babeszjozy (intensywne) | 200–3000+ zł |
Tabela przedstawia szacunkowe koszty leczenia chorób odkleszczowych u psów.
Jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy? Profilaktyka
Profilaktyka jest najskuteczniejszą metodą ochrony. Ograniczaj spacery w wysokiej trawie i zaroślach. Sprawdzaj psa po każdym spacerze. Dokładnie przeglądaj sierść i skórę. Stosuj preparaty przeciwkleszczowe regularnie. Dostępne są różne formy ochrony.
Popularne metody profilaktyki to:
- Obroże przeciw kleszczom.
- Krople typu spot-on aplikowane na skórę.
- Tabletki doustne.
- Spraye i szampony ochronne.
Preparaty działają odstraszająco lub bójczo. Ich skuteczność i czas działania są różne. Zazwyczaj chronią od jednego do czterech miesięcy. Stosowanie profilaktyki jest kluczowe od wiosny do późnej jesieni. W cieplejszych miesiącach zimowych również warto zabezpieczać psa.
Szczepienia przeciwko boreliozie
Dostępne są szczepionki przeciwko boreliozie. Nie chronią one w 100% przed zakażeniem. Zmniejszają jednak ryzyko zachorowania. Łagodzą przebieg choroby. Zmniejszają ryzyko zgonu. Szczepienie można rozpocząć po 12 tygodniu życia psa. Zwykle podaje się dwie dawki. Odstęp między dawkami wynosi 14–21 dni. W rejonach wysokiego ryzyka stosuje się trzecią dawkę. Wymagane jest coroczne szczepienie przypominające. Koszt szczepionki to około 70–140 zł. Skonsultuj z weterynarzem, czy szczepienie jest odpowiednie dla Twojego psa.
Czy choroby odkleszczowe u psów są groźne dla człowieka?
Psy chore na boreliozę nie zarażają bezpośrednio ludzi. Człowiek nie może zarazić się boreliozą od psa. Zarówno pies, jak i człowiek, mogą zarazić się od tego samego kleszcza. Jedynym źródłem zakażenia jest ukąszenie przez kleszcza nosiciela patogenów. Ważne jest, aby zarówno zwierzęta, jak i ludzie, byli chronieni przed kleszczami. Wiedza o chorobach odkleszczowych jest ważna dla zdrowia całej rodziny.
Jak szybko pojawiają się objawy chorób odkleszczowych u psa?
Objawy chorób odkleszczowych mogą pojawić się od kilku dni do kilku tygodni po ukąszeniu. Babeszjoza często objawia się szybko, nawet w ciągu kilku dni. Borelioza może mieć objawy opóźnione, pojawiające się nawet po kilku miesiącach.
Czy pies może umrzeć od kleszcza?
Tak, ugryzienie kleszcza może prowadzić do śmierci psa. Kleszcze przenoszą groźne choroby, takie jak babeszjoza. Bez odpowiedniego leczenia babeszjoza może być śmiertelna. Wczesne rozpoznanie i leczenie ratują życie.
Co zrobić, gdy główka kleszcza urwie się podczas usuwania?
Jeśli główka kleszcza pozostanie w skórze, nie próbuj jej wydłubywać. Zwiększa to ryzyko infekcji. Zdezynfekuj miejsce ugryzienia. Skonsultuj się z weterynarzem. Lekarz może usunąć pozostałość w bezpieczny sposób.
Czy można usunąć kleszcza domowymi sposobami, np. smarując go olejem?
Nie, nie zaleca się smarowania kleszcza olejem. Nie używaj też nafty, lakieru do paznokci ani zapałek. Takie metody mogą spowodować, że kleszcz zacznie się dusić. Może to doprowadzić do wymiotów. Wymioty zwiększają ryzyko przeniesienia patogenów chorobotwórczych.
Po jakim czasie kleszcz odpada od psa?
Kleszcz odpada sam, gdy nasyci się krwią. Czas ten jest różny. Nimfa może żerować minimum dwa dni. Dorosła samica potrzebuje od czterech dni do dwóch tygodni. Czas zależy od gatunku kleszcza i stopnia nasycenia.
Ile czasu kleszcz musi żerować, żeby zarazić psa?
Ryzyko zakażenia rośnie wraz z czasem żerowania kleszcza. Dla boreliozy minimalny czas żerowania to około 24 godziny. Inne choroby mogą być przenoszone szybciej. Dlatego tak ważne jest szybkie usunięcie kleszcza.
Podsumowanie
Ugryzienie kleszcza to realne zagrożenie dla zdrowia psa. Kleszcze przenoszą wiele niebezpiecznych chorób. Najważniejsza jest regularna profilaktyka. Stosuj odpowiednie preparaty ochronne. Sprawdzaj psa po każdym spacerze. Szybkie usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia. Obserwuj psa pod kątem objawów chorób odkleszczowych. W przypadku niepokojących symptomów natychmiast skonsultuj się z weterynarzem. Wczesna diagnoza i leczenie zwiększają szanse na powrót do zdrowia. Pamiętaj, że Twoja czujność ratuje życie Twojego pupila.
Równie ciekaw