Kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia psów. Te niewielkie pajęczaki przenoszą groźne choroby. Dowiedz się, jak chronić swojego pupila. Naucz się rozpoznawać objawy i bezpiecznie usuwać pasożyty.
Czym są kleszcze i dlaczego są niebezpieczne dla psa?
Kleszcze to pajęczaki. Żywią się krwią zwierząt i ludzi. W Polsce występuje 19 gatunków kleszczy. Najczęściej spotykamy kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus). Popularny jest także kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus).
Cykl życiowy kleszcza trwa 2-4 lata. Obejmuje stadia: jajo, larwa, nimfa i osobnik dorosły. Larwy atakują małe zwierzęta i ptaki. Nimfy pasożytują na większych zwierzętach. Dorosłe kleszcze atakują duże zwierzęta i ludzi.
Kleszcze czatują na roślinności. Wspinają się po źdźbłach traw i krzewach. Najczęściej żerują na wysokości do 2 metrów. Nie skaczą z wysoka.
Ugryzienie kleszcza nie boli. Niesie jednak ryzyko poważnych chorób. Kleszcze przenoszą bakterie, wirusy i pierwotniaki. Im dłużej kleszcz żeruje, tym większe ryzyko zakażenia.
Obecnie kleszcze żerują prawie cały rok. Łagodne zimy sprzyjają ich aktywności. Pasożyty stanowią zagrożenie od lutego do późnej jesieni. Ich aktywność wzrasta wraz z temperaturą.
Główne zagrożenia to choroby odkleszczowe. Należą do nich babeszjoza i borelioza. Choroby te mogą mieć ostry przebieg. Często prowadzą do poważnych powikłań.
Jak rozpoznać i znaleźć kleszcza u psa?
Obecność kleszcza zauważamy zwykle przypadkiem. Dzieje się to podczas głaskania lub czesania psa. Kleszcz pod skórą wygląda różnie. Może być małą, ciemną kropką. Nasycony krwią przypomina balonik. Staje się wtedy większy i okrągły. Jego rozmiar może dochodzić do 1 cm po żerowaniu. Larwa ma 0,5 mm, a nimfa około 1 mm.
Kleszcze lubią ciepłe i wilgotne miejsca. Atakują mniej owłosione obszary ciała. Szukaj ich pod brzuchem i w pachwinach. Sprawdź uszy, nos i wargi. Obejrzyj okolice karku i łapy.
Regularnie sprawdzaj psa po spacerach. Szczególnie po wyjściu do lasu czy na łąkę. Codzienna kontrola zmniejsza ryzyko chorób. Zwracaj uwagę na nierówności na skórze.
Pierwsze kleszcze pojawiają się już w lutym. Aktywność jest największa od wiosny do jesieni. Po deszczowych dniach trawa jest wilgotna. To sprzyja przemieszczaniu się kleszczy.
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza z psa?
Samodzielne usunięcie kleszcza jest możliwe. Większość właścicieli sobie z tym radzi. Używaj specjalistycznych narzędzi. Zalecane są pęsety lub kleszczołapki. Dostępne są też lasso, pompka czy karta do usuwania kleszczy. Nie używaj pęsety kosmetycznej.
Postępuj według instrukcji. Załóż rękawiczki ochronne. Chwyć kleszcza pęsetą lub kleszczołapką. Zrób to jak najbliżej skóry psa. Delikatnie pociągnij w górę. Wykręć kleszcza ruchem obrotowym. Upewnij się, że cały kleszcz został usunięty.
Unikaj smarowania miejsca ukąszenia. Nie używaj kremów, olei, masła, alkoholu czy lakieru do włosów. Nie próbuj wykręcać kleszcza palcami. Nie wyciągaj na siłę. Możesz rozerwać ciało kleszcza.
Zdezynfekuj miejsce ukąszenia. Użyj środka antyseptycznego dla zwierząt. Obserwuj miejsce przez kilka dni. Sprawdź, czy nie ma zaczerwienienia czy opuchlizny.
Umieść usuniętego kleszcza w zamkniętym pojemniku. Możesz go zalać alkoholem. Nie wyrzucaj żywego kleszcza. Możesz zabrać go do weterynarza. Weterynarz może zbadać kleszcza pod kątem patogenów.
Co zrobić, gdy kleszcz został w skórze psa?
Źle wyrwany kleszcz może zostać w skórze. Może to być głowa lub fragment aparatu gębowego. Po wyrwaniu obejrzyj skórę przez lupę. Upewnij się, że nie zostały czarne fragmenty.
Głowa kleszcza w skórze jest widoczna. Możesz próbować ją delikatnie usunąć. Nie używaj igieł ani ostrych przedmiotów. Zwiększa to ryzyko infekcji.
Pozostawienie głowy kleszcza zwiększa ryzyko chorób. Należą do nich borelioza i babeszjoza. Pozostawienie niewielkiego fragmentu aparatu gębowego jest mniej groźne. Organizm często sam go usunie. Zdezynfekuj miejsce ukłucia w takiej sytuacji.
W przypadku wątpliwości skonsultuj się z weterynarzem. Wizyta jest konieczna, gdy fragment kleszcza pozostał w skórze.
„Materiałem zakaźnym, który zawiera drobnoustroje wywołujące choroby przenoszone przez kleszcze jest ślina i treść jelitowa.” – dr hab. med. Ernest Kuchar
Choroby odkleszczowe u psa – objawy i zagrożenia
Kleszcze przenoszą wiele chorób. Do najczęstszych w Polsce należą: babeszjoza, borelioza, erlichioza i anaplazmoza. Choroby te mają często ostry przebieg. Mogą prowadzić do poważnych powikłań. Objawy mogą pojawić się od kilku dni do kilku tygodni po ukąszeniu.
Babeszjoza (Piroplazmoza)
Babeszjozę wywołują pierwotniaki Babesia canis. Atakują one czerwone krwinki. Choroba wywołuje anemię. Uszkadza nerki, wątrobę i układ krążenia. Objawy to apatia i gorączka. Pies może mieć powiększone węzły chłonne. Występują problemy z oddawaniem moczu. Mocz staje się rdzawy. Pojawia się osłabienie i bóle mięśni/stawów. Występuje brak apetytu i odwodnienie. Może pojawić się żółtaczka. Choroba nieleczona prowadzi do upadku narządów i śmierci. Leczenie wymaga leków przeciwpierwotniakowych. W powikłanych przypadkach potrzebna jest transfuzja krwi. Objawy pojawiają się 1-3 tygodnie po ukąszeniu. Najwięcej zachorowań jest w kwietniu i sierpniu.
Borelioza
Boreliozę wywołują krętki Borrelia burgdorferi. Choroba może mieć przebieg bezobjawowy. U 95% zakażonych psów przebiega bez objawów klinicznych. Objawy pojawiają się zazwyczaj 2-5 miesięcy po zakażeniu. Należą do nich bóle stawów i kulawizna. Występuje wysoka gorączka i apatia. Borelioza może prowadzić do padaczki. Rzadziej występuje zapalenie mięśnia sercowego. Może pojawić się zapalenie nerek lub pęcherza. U psów z boreliozą początkowym objawem może być rumień. Diagnoza opiera się na badaniach krwi (test ELISA, immunofluorescencja pośrednia). Leczenie polega na antybiotykoterapii przez kilka tygodni. Choroba może nawrócić przy osłabieniu organizmu. Śmiertelność jest niska. Powikłania powstają przez brak leczenia.
Erlichioza
Erlichiozę wywołują bakterie Ehrlichia. Choroba rozwija się w trzech postaciach. Pojawia się 4-11 dni po ukąszeniu. Faza ostra trwa 1 do 3 tygodni. Objawy to apatia i utrata apetytu. Występuje gorączka, chudnięcie, wymioty, biegunka. Mogą wystąpić krwawienia z błon śluzowych. Pojawia się powiększenie węzłów chłonnych. Może wystąpić zapalenie stawów i kulawizna. Choroba może prowadzić do objawów nerwowych i ślepoty.
Anaplazmoza
Anaplazmozę wywołują bakterie Anaplasma phagocytophilum. Występuje w postaci granulocytarnej i trombocytarnej. Objawy to gorączka i kulawizny. Pojawia się bladość błon śluzowych. Występuje brak apetytu i apatia. Choroba może mieć przebieg bezobjawowy.
Inne choroby
Kleszcze przenoszą też rzadsze choroby. Należy do nich gorączka Q. Wirus kleszczowego zapalenia mózgu jest rzadki u psów. Dirofilarioza jest wywoływana przez nicienie. Mogą one prowadzić do niewydolności serca. Mykoplasma powoduje objawy jak apatia czy gorączka. Bartoneloza rzadko daje objawy.
Profilaktyka przeciw kleszczom u psa
Profilaktyka jest kluczowa dla zdrowia psa. Kleszcze są aktywne prawie cały rok. Nie ograniczają się do ciepłej pory roku. Stosowanie preparatów ochronnych jest ważne.
Dostępne są różne formy środków. Możesz wybrać krople spot-on. Popularne są obroże przeciwkleszczowe. Skuteczne są także tabletki. Dostępne są również spraye. Preparaty zawierają substancje biobójcze. Należą do nich fipronil, permetryna, imidaklopryd, izoksazoliny. Preparaty naturalne działają odstraszająco.
Preparaty spot-on działają 4-6 tygodni. Obroże przeciwkleszczowe działają od 2 do 8 miesięcy. Obroża Foresto działa do 8 miesięcy. Preparaty zabezpieczają psa na okres do 4 miesięcy. Bravecto zapewnia ochronę do 12 tygodni.
Szczepienia przeciwko boreliozie są dostępne. Mogą być ważne w regionach wysokiego ryzyka. Omów to z weterynarzem.
Regularne kontrolowanie sierści to też profilaktyka. Rób to po każdym spacerze. Utrzymuj teren wokół domu w czystości. Koszenie trawnika i usuwanie liści pomaga.
Kiedy iść do weterynarza z psem po ukąszeniu?
Wizyta u weterynarza jest czasem konieczna. Udaj się do lekarza, gdy nie jesteś pewien usunięcia kleszcza. Skonsultuj się, gdy fragment kleszcza pozostał w skórze. Weterynarz usunie pozostałość bezpiecznie.
Szukaj zmian skórnych w miejscu ukąszenia. Niepokojące są zaczerwienienie, opuchlizna, zgrubienie. Zgłoś się do weterynarza, gdy pojawią się objawy chorobowe. Objawy to apatia, gorączka, brak apetytu, kulawizna, zmiany w zachowaniu. Przebieg chorób jest często ostry. Szybkie reagowanie jest bardzo ważne. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia psa, wizyta jest obowiązkowa. Weterynarz zastosuje odpowiednie leczenie. Wczesna diagnostyka i leczenie są kluczowe.
Często zadawane pytania o kleszcze u psa
Czy kleszcze są niebezpieczne dla ludzi?
Tak, kleszcze mogą przenosić choroby również na ludzi.
Jak często sprawdzać psa pod kątem kleszczy?
Po każdym spacerze w miejscach, gdzie mogą występować kleszcze (las, łąka, park).
Czy są domowe sposoby na usuwanie kleszczy?
Nie zaleca się stosowania domowych metod, ponieważ mogą one zwiększyć ryzyko infekcji.
Czy kleszcz sam wyjdzie z psa?
Kleszcz sam opuści ciało psa dopiero po zakończeniu żerowania. Może to trwać kilka dni. Zazwyczaj musi być ręcznie usunięty.
Ile czasu kleszcz może być w ciele psa?
Kleszcz zaczyna żerować od chwili przyczepienia. Może pozostać na ciele od kilku godzin do kilku dni. Im dłużej żeruje, tym większe ryzyko chorób.
Równie ciekaw